Winterwelvoart ien Zoltkamp 7 december met poëzie

 Nijs uut Zoltkamp. Winterwelvoart met poëzie op 7 december tussen 15-17.00 uur.

We stoan op de prachtege, sfeervolle klipper de Jade. 

 

Klappen en verklappen

Hier stijt ien e bovenste plank links, t woord klapbank. Dizze trof ik aan op e wandeleng ien e contreien van Heinkenszaand (Zuud-Bevelaand - ien Zeeland). Om te klappen. Dat doen wij eiglieks niet meer; klappen zunder handen. Ien Vloanderen wordt ok veul klapt (zunder handen).

Dizze hond zoekt zien boas. Misschien is er aargenswoar hin goan. k Zel te niet verklappen. 

Kiek dat woord kennen we nog aal. "Klappen" is dus gewoon wat kletsen, proaten, spreken. Verklappen wiest op wat met zin deurvertellen; verspreken wiest meer op n misslag van de spreker wanneer tong meer dut, as dat kop bijholden ken. 

Vedders ontdekte k ien e hoaven n schip met de noam Scharhorn.

 t Liekt op "horn" dat je tegen kommen ien Grunnegen en Fryslân en Noordholland. k Ben der nog niet over uut wat Scharhorn betekent. 

Augsbuert, Lytsewâld en Lutjewold

Gemeente Noard-East Fryslân wol n wat dudeleker en met moat en regel òfsproaken deurvoeren over toalgebruuk. 

Zo is der plak zuudkaant Kollum - krekt boven "Lest Stuver" bij de brug, doar leit t gehucht Augstbuert. Zo het t plak hieten sinds tiedstieden. Mor ien t Vries hiet dat Lytsewâld. En dus hemmen ze bedocht dat der twee noamen op t bret mossen. t Mooie is: ze hemmen de Vriese variaant Lytsewâld en de streektoal-variant van Kollumerlaands Augsbuert der op zet. 

Dat Lutjewold ien de titel van dizze blog wordt niet bruukt - dat was even mien vertoaleng. 

t Kerkje van de Augsbuert stijt wat verkropen tussen bomen en boskes.

Met wat muite he'k toren vastleid.

Met die streektoalen ien Vrieslaand valt et nog niet toe om ales goed deur te voeren. Want as Augsbuert n bret het met twee schriefwiezes, hoe moet dat dan met Warfstermeulen (Nederlaands: Warfstermolen)? 

De Vries-sprekende minsen maggen dan wel Warfstermûne zeggen, mor de woarheid is, dat ien Warfstermeulen gien of naauwlieks Vries sproken wordt. Der wordt Kollumerlaands, Nederlands, Westerkertiers sproken. Dus doar zol ok streektoalnoam Warfstermeulen schreven worden moeten. 

t Is òfwachten wanneer dizze gemeente de noamgeveng van Warfstermeulen oppakken zel. 

k Zie volop kansen veur Warfstermeulen. 

Grunneger bloar ien Vrieslaand

Dizze koe zigt der uut as n Grunneger bloarkop. En de koe stijt ien Vrieslaand. 

Dit is ien Achtkarspelen - tussen Visvliet en Butenpost. t Hiet doar: t Uutland (it Útlân - ien t Frysk). 

 

Meer as 100, 120 joar leden kwammen veul Vriese boeren noar t Grunneger Westerkertier. Die brochten heur eigen koeien met, voak stamboekvee. t Zwartbonte vee verdrong ien die tied de Grunneger bloaren, want ze gaven meer melk. Grunneger bloaren werden zeldzoam. 

Met de komst van Amerikoanse koeien ien e joaren zesteg en zeuventeg kwam der nije bewegeng en minderde et hard met FH-veestoapel. 

En dan nou n bloarkop met de kop omhoog "yn e Fryske greiden". Wel n mooi beeld. 

Den Ham en kledengsstukken

Nou was ik ien n winkel en k zag DENHAM. 

Der is kledingslien met de noam DENHAM ontwikkeld; t tweede woord ien e rieg.    

Zollen ze ienspiroatie opdoan hemmen bij t Grunneger Den Ham, n gehucht van misschien minder as 100 ienwoners? Of zol t verwiezen noar t dörp ien Overiessel, dat wat groder is?

Of verwiest et noar t Engelse Hamlet; t wereldberoemde personoage van Shakespeare. Ien t Engels is 'hamlet' ien wezen een lutje 'ham' ('let' is feitlieks n verkleineng: leaflet, piglet). 'Ham' is n nederzetteng, kleiner as n dörp, zunder kerk, zunder bestuur. Dus, n gehucht, buurtschap, sums n enkeld huus of boerenploats. Doar ken-je je van ales bij veurstellen op t Grunneger laand - op n gast, n woard of wierde. 

Oavendmist

 Mist kleurt t laandschap. 

As je dit zien, ken je denken: Mist moakt ales mooier. t Is de mooie kaant van mist. Mor krekt as bij winterweer met snij en ies, zit der ok n gevoarleke kaant aan. t Zicht is stukken minder en je bennen zulf minder goed zichtboar. 

Dat dut me sums aan joaren zeuventeg denken. Toen kon t zo dokeg wezen dat je zowat gien hand veur ogen zaggen. 

Een keer harren we n buurwichtje veur t oppassen. Toen ze op n novemberoavend t hiem opfietsen wol, miste ze de dam en fietste d'iersloot ien. 

Toen wer der bij ons aanbeld. 

Der bennen ok huul wat slimmere ongelukken gebeurd ien die tied.  n Weg oversteken ien e mist kon levensgevoarlek wezen. 

Elk zien eigen stoep

Enkeld loop ik nog deur stroat doar minsen aalmoal heur eigen stoep hemmen. 

Elke stoep het eigen vörm, hoogte en petroon van tegels. Hierndoar n bloempot. t Het wel wat. 

k Vroag me òf wanneer ien dörpen en steden de nationalisoatie van stoepen deurvoerd is. 

Ien Zierikzee keken dizze vogels woakzoam ien t rond. 

Brug zwaait zun noa

 Ien Zeeland hemmen bruggen t mor drok. 

Der mos n schiet bootje deur t kenoal bij Hansweert. Doar stonden we even te wachten tot de lange mast veurbij was. 

Toen was et weer doan.

Zun har de dag der ok op zitten.