Kluten (Recurvirostra avosetta) broeden gewoonlieks aan e kust op open terrein. t Ken ok aans.
Me dunkt dat dizze kluten gedrag ontwikkeln kennen as grutoos, zo verstopt zitten de nusten. Dizze eier von k bij n plasdras ien t Westerkertier.
Da's toch huul wat aans as op koale grond.
Op 11 juni is der n Vogelconcert met poëzie ien Zuudhörn - Johan Smit park.
Koor dat zingt hiet: Donne Cantabili.
Zundagmirreg om 16.00 uur.
De rijtdomp het zien nust ien e rijten. Ien t Nederlaands wordt dizze vogel roerdomp noemd, mor me dunkt rijtdomp is veul beder; dus ien t Nederlaands rietdomp (uutleg onderaan dizze blog).
De rijtdomp is n reiger die ien òfzundereng leeft. Ien tegenstelleng tot de blaauwe reiger het dizze zien nust niet ien e boom mor gewoon op e grond, of eiglieks boven t wotter.
Dit nust leit een 30-40 cm boven wotterpeil. De reitdomp het zien best doan. Dizze vogel tref je niet voak aan ien t Westerkertier. Doarom mooi om vast te stellen dat ze der aal bennen. Leste joaren schient t aantal rijtdompen toe te nemmen.
Nog wat uutleg over roerdomp en rijtdomp.
Domp zol verwiezen noar t geluud dat t beest moakt. t Is wat een dof klinkend, sjompeg geluud.
Mor wat is dan ien vredesnoam n roerdomp? t Eerste deel van t woord 'roer' het niks te moaken met Roer van t Roergebied en Roermond.Roer komt van t Duutse woord Röhr, riet, ok wel schreven bij gebrek aan stipkes op e 'o', schreven as 'oe'. Doar komt 'rör' of 'roer' weg.
Ien t Vries is t ok: Reitdomp. Dat hemmen ze goed bekeken. Noa aal die aanpassengs van vogelnoamen ien t Nederlaands van leste tiental joaren - beveurbeeld Vloamse gaai is Gaai worden - dan van nou òf aan ok mor Rijtdomp.
Toal veraandert elke dag. Der kommen veul nije begrippen bij. Mor olde
begrippen lieken ok niet meer wat et was. Dizze keer gijt et over
bouwlaand, akkerbouw en akkers.
Mor akkerlaand is onderheveg aan nije opvattengs.
Hoe dat zo? vroagen je je misschien òf. Dat zel k ien t volgende perberen te duden.
Mien analyse is dat et de schuld is van vogels. Vroeger harren we weidevogels: kiewiet, gruto, tureluur, scholekster, en doarbij nog wat vogels as gele kwiksteert (gele baauwmantje), luuwrik, graspieper. Alles hiette weidevogels.
Toen kwammen der subsidies en geld om vogels en boeren te steunen. Moatregelen, die percies òfstemd worden mosten op vogels en behoefte van boeren. Een konklusie was: der zatten nog meer vogels op t laand van de boer: veural wottervogels: slobeend, krakeend, kuufeend. Dizze wottervogels zatten noatuurlek al sinds tiedstieden op de nadde graslanden ien veenachteg gebied. Mor goed, mooi dat zuks vaststeld wordt.
Tweede konklusie: met plasdras kwammen doar nog meer vogels bij: kluut, kleine plevier, visdiefke (vogels van de kust). Dat warren zeker gien weidevogels. Mor, ze kwammen wel noar t laand van de boer. t Beste was om over de percelen doarom te spreken van Boerenlaand. En de vogels kregen de noam: boerenlaandvogels.
Toch was dat niet helder genog. Moatregeln mossen dudeleker. Der mos onderscheid moakt worden tussen vogels op groenlaand - graslaand en vogels op bouwlaand. Zo wer de weidevogel verbonden an t weilaand van veeholderijbedrieven. En veur de vogels op t bouwlaand van d'akkerbouwbedrieven wer ok n nije noam bedocht. 'Bouwvogels' was wat roar. Hoezo, vogels van de bouw? Straks noa t broedseizoen zollen minsen nog begunnen te proaten over bouwvakkers.
Dat mos aans. Ludiek idee: "akkervogels" want et bennen vogels van akkerbouwbedrieven, niet woar?
Woarom alle akkerbouwers nou proaten over akkervogels ien plak van vogels van de bouw, is mij n roadsel. De echte akkers ien bouwlaand bennen tientallen joaren eerder al verdwenen toen drainagebuiskes leid werden ien diepe geulen, groaven deur sekure boerenarbeiders. Eerste drainage wer midden 19de iw aanleid. Ien kleigebieden wer veul bouwgrond al draineerd veur of vlak noa de oorlog. Doarmet konden sloten dempt worden en stukken egaliseerd.
Ien t ienteressante rapport van Frebus van Slocheren is hierover meer te lezen: Onderzoek drainagebuizen
t Is zo as t is. Vogels moaken heur der niet drok om. Ze geven ok weineg bliek van schuldbesef.
Vogels hemmen zoveul noamen, t moakt heur weineg uut. Trekvogels, wintergast, zummergast, huusdiervogels, vremde vogels. t Ken aalmoal. Gien hoan die der noar kraait.
Dit is misschien n wat vremde titel, mor t liekt onderhaand wel zo.
En ze leggen heur eier ien soorten en moaten. Eier verschillen staark ien kleur en vörm.
Ze zitten doar met zeuven poarkes te broeden op n eilaandje. Kluten bennen ien e minderheid: mor drie nusten. En dat hiet dan Agroaries Noatuurbeheer.
Mor goed, ze helpen aal met bij t verdedigen van eier en jongen - van kiewiet, tureluur en gruto - tegen iendringers as kraaien en buizerds.
Ien Noord-Frieslaand wordt veul platt-duuts bruukt ien openboare ruumte. Dit is ten noorden van Husum.
Sums liekt et laand wat op Westerkertierder laandschap. Laand met akkers ien t noorden en noar t zuden toe veen ien e grond en holtsingels met hierndoar boskes.
Olde kerken van twaalfde, dattiende iw. Schoapen op groenlaand. Rijt en wolken ien hoge luchten. Der bennen ok volop wiendmeulens ien t laandschap te zien van polders en holtsingels.
Dizze bushalte sprong ien t oog. Eenzoamer dan mins en dier, stijt t hokje hier te wachten, of bus komt of niet, dat veraandert weineg aan e zoak.
Noord-Frieslaand, n gemeente ien de contreien van Sleeswiek-Holstein.
Contreien bennen riek an toalen. Noast Duuts (hoogduuts) wordt der plattduuts sproken. Dan is der nog een minderheid ien Sleeswiek-Holstein die Deens sprekt. Vedders is der nog n kleine minderheid die t Noord-Vries machteg is (da's verwaant met Oost-Lauwers Frysk).
De grootste stad op Jutlaand is Århus. De Å wordt ok wel schreven as dubbel Aa ien Aarhus. Uutsproak: n beetje as de Drentse ao. Aorhus ('r' licht uutspreken en zeker niet zo gliek et nijmoodse Nederlaandse gebraauw).
t Enne van april/begun mei. Wilde eenden bennen al langer aan e leg. Nou is t tied veur aandere eenden, gliek de zummerteeling, krakeend en slobeend.
Verscheidene van dizze eenden, zitten niet as de wilde eend drekst ien slootswal of aan t wotter van tocht. Zummerteeling en slobeend moaken een nust midden op t laand.
Eier stoppen ze toe met grasspieren die ze plukt hemmen. Die vallen dan een week wat meer op, omdat de grasspieren geel worden, terwijl t overige gras groen deurgroeit. Tot t gras veul langer wordt en ales òfdekt wordt.
