maandag 27 december 2021

Gien herberg en gien stal

Dizze beesten trof k körtleden aan ien t park. Ze hemmen gien verlet van n herberg.

Mor zollen ze niet beder òf wezen ien n stal? Ok al hemmen ze n dikke vacht, t liekt me kold zat veur t kaalfke.

t Gebeurt niet voak dat Schotse Hooglanders ien december kalven. Mor dit kuikaalfke liekt niet older as twee week.
 


woensdag 22 december 2021

Bende van Oldekerk (1) - n gedicht

Leste moanden hemmen der weer verscheidene artikels ien e kraant stoan over de Bende van Oldekerk. Leste woapenfeit is de onthulleng van n stien op t kerkhof van Nijkerk met de vier noamen van de minsen die 6 oktober 1944 t leven lieten. Op e stien is n gedicht ien t Westerkertiers ploatst van dichter Melle Hijlkemoa. t Is n mooi gedicht.

t Was noazummer 1944 dat ien t Westerkertier overvallen en ienbroaken bij boeren pleegd werden. Overvallers deden heur veur as Landwachters.  Ze kregen de noam "De Bende van Oldekerk" mor "Bende van t Foan" har beder west. Doar ien n huus op Klein Ruslaand hielden de mannen heur verscholen. Op 6 oktober 1944 het de Duutse Sichersheitsdienst n drastisch enne moakt an e Bende van Oldekerk.  

De mannen werden noamloos begroaven op t kerkhof van Nijkerk. De stien herinnert an de gebeurtenis van toen en van wat loater gebeurd is.




vrijdag 17 december 2021

Verholdengen uut t lood

 n Tiedje terug he'k schreven over Wilde eenden. Ien elke koppel eenden bennen der veul meer erken as wiefkes te vienden. Om an te geven hoe scheve de verholdengs wel niet bennen, hieronder nog foto van körtleden. 

Hoeveul wiefkes (brune eenden) en hoeveul erken bennen der te vienden op dizze foto? t Is gien open vroag, gien rhetoriese vroag en gien kwis-vroag.

t Is wat t is.

zondag 12 december 2021

Uutsproak van schoap, schaop, schaap, schaf

Dit stukje gijt over Nedersaksisch en plattduuts. 

Ien t Humbold-museum ien Berlien zag n huul mooie koart over uutsproak van t woord "schoap", of beder de schriefwieze van de uutsproak.

De Duutse sproak-wetenschapper Georg Wenker (1852-1911) deed, as een van de eersten, ien de 19de iw al onderzoek noar dialekten. Hij onderzocht veural de contreien woar plattduuts sproken wer. 

Op dizze koart ken je zien dat der n schaarbe grins was bij Danzig. Dit is de Duutse noam van e stad;  de Poolse noam is Gdańsk. Ik beperk me hier tot vermeldeng van noamen en uut welke toal die kommen. Doar met he'k bewust gien uutsproak doan of de stad pools, duuts, Hanze of vrij-stad is. Dat is een iengewikkelder kwestie.

Wat ok ienteressant is, dat dizze Georg Wenker ien die tied al de 'oa' bruukte veur de klank die ok deur Grunnegers bruukt wordt. 

Ien Denemarken hemmen ze lange tied dubbel 'aa' bruukt, beveurbeld bij 'Aarhus', de grootste stad ien Jutland. An t enne van joaren negenteg veurege iw hemmen ze dat aanpast. Nou is t Århus, met n rondje boven de 'A'. Ze spreken Århus uut zo ongeveer as de Drentse 'ao'. Zo hemmen je n konventsie die hiet ok ien t Engels de "Aarhus-convention" (Dat gijt over t recht op ienformoatsie, participoatsie en rechtsbijstand aangoande milieuzoaken).

Ien Duutslaand bruken ze ok de dubbele 'aa'. Doar met doelen ze op de klank gliek an de Grunneger oa-klank. Dizze kommen je tegen ien Oost-Vrieslaand (Ost-Freesland).