Heide - geboorteplak van plat-duuts schriever Klaus Groth

n Bezoek an de stad van Klaus Groth, schriever ien t platt-duuts. De goeie man zien geboortehuus stijt ien Heide, ien t joar 1819 geboren. Je kennen zeggen dat hij der op tied bij was. Gedichten en verhoalen van zien haand verschenen ien t midden van 19de iw.  

Hij is overleden ien Kiel. Doar he'k ok west, mor k heb zien staandbeeld mist.  

n Tocht deur t noordeleke Frieslaand. Dat is onderdeel van Sleeswiek-Holstein. De stad Heide is wat ienwonersaantal aangijt, niet zo groot. 

Mor t maartplein van Heide is wel drie keer zo groot as dat van Stad Grunnengen. 

Warschienlek ien t verleden ok bruukt as veemaart. t Zwartbonte vee dat wij Fries-Hollaands noemen, het ien Amerikoa niet veur niks de noam Holstein-Frisian metkregen. 

 

Gruto op t nust

Summege nusten bennen mor min te vienden. Dat ken verscheidene oorzoaken hemmen. Nusten vallen ok minder op, as de vogel zitten blift. Dizze gruto drukt hem tegen e grond en verroert heur niet.

Toen k vijf joar was, vertelde mien opa dat hij n bizunder vogelnust vonden har. Bij t maaien had-er n gruto op t nust zien. De vogel verroerde heur niet. Ok toen er dichterbij kwam, bleef de vogel stil zitten, wegdrukt tegen e grond tussen de grasspieren. Totdat hij de vogel ien de handen pakte. 

Hij har de vogel een touwtje om de poot doan. Zo kon er de vogel loater weer herkennen.

n Old en klein verhoal, mor op mij moek et slim veul iendruk. t Was ien e joaren tachteg dat ik veur t eerst zulf n nust vond, met n gruto die gewoon zitten bleef. Bij kiewieten is et mij nog noeit overkommen. n Poar keer dat n tureluur op t nust zitten bleef, mor bij de gruto heb ik t voakst met moakt. 

 

Eier uut bij warmer weer

t Weer is aans, en dat vernem je al weer n poar doagen. Eier van t dit kiewietsnust bennen zo mor verdwenen. Der is nog n halve dop over en piekjes die nauwelieks te onderscheiden bennen van d'omgeving.   

Schutkleuren waarken zo goed, dat ken niet beder. Mest en jongen bennen een. 

Deur de zun en warmere nachten hemmen diesels hard wozzen. De peerdebloemen kleuren t laand wat gelig. t Dunkt een beetje denken aan twinteg joar leden. Alhoewel de joaren dat landen onder gingen ien n zee van golvend geel, die tied leit ver achter ons.   

Kiewietsbloemen

Doar was er weer. Verleden joar zag k hum veur t eerst niet ver vanòf huus. Niet ver vanòf n viever. Of is et eiglieks 'heur'? Mor t is uutkieken gebloazen. Je zien de kiewietsbloem zo mor over de kop. Wat ielege stengels, wat spieren van blad en dan kommen de knoppen.  

En uut de knop komt zuks n mooie bloem, purpelkleureg (sangen wordt ok wel zeid ien t Grunnegs, mor voak meer op t Hogelaand). De kelkbladden hemmen n geblokt patroon. 

Mor dan met de nachtvorst, regen, gijt et hard. De knop gijt open, bloem bluit goed en wel en noa n lutje week is et beurd. Kelkbladden vallen òf en gele stampers hangen der wat verloren bij. t Is over met de kiewietsbloem. Wachten op n nij joar.