Wichter en prumen

Wichter is de grunneger noam veur kleine pruumkes, ok wel mirabellen noemd.

Ze warren der ien overvloed. Tied om aan e slag te goan.

Sap moaken.

Wichter is ok t woord veur meiskes. Oeit op e middelboare schoel zee k n keer "Wichter bennen lekkere dingen". 

Doar begonnen jonges te lachen.

Mor ik meen wat ik zeg, zee ik. 

Ze gaven me groot geliek. 

 

 

Breuk en botseng ien Ardennen

Elke dag vallen der dingen en bennen der botsengs.

 Mor hoe voak zie je et gebeuren?

Vanuut d'auto zagen we de tak vallen. Tak vol van t ooft. Abbels werden te zwoar. 

De tak is der met uutscheiden. 

Ien dezulfde week zag k dit beestje leggen. Fatoale botseng het zien reis òfbroken. 

Grotten en spelonken ien Ardennen

 Joaren leden was k veur t lest ien Ardennen. Nou was et weer tied veur n grotbezoek. 

Hoeveul grotten bennen der wel niet ien d'Ardennen? Hotton, Han, en goa mor deur. Van n vriend las ik, dat er dizze summer plakken opzocht woar er joaren terug met zien olders west har. t Dagboek van zien pabbe har er met op e reis. 

As kiend ben k ien n poar grotten west, Valkenburg, aargenswoar ien België. En zo was mien moeke òflopen week met mij weer op vekaansie tiedens t bezoeken van de grotten. Ik heurde heur stem "Wat was dat mooi". 

Zo hemmen summege reizen meerdere loagen. Hetzij bovengronds of ondergronds, binnen of ien buten. 
 

Welkom ien Ardennen

 t Was mooi ien Ardennen. Mor dizze wc-pot veur de veurdeur aargenswoar ien Erezée begreep ik niet.

Gien idee van wat dat ding doar doen mos. 

Op de wandeltochten deur de bergen was der n beverdam. Die dieren zitten ien Wallonië ok niet stil. 

n Poar nachten knoagen en hups weer n boom plat. 
 

 

Puber-duuf het et red

 Doar zat t beestje op e grond. 

Zo ken je zien dat dieren heur ok vergissen kennen. n Vergisseng, misslag, misrekeneng, wel zel t zeggen. 
Mor jonge holtduuf was op de tegels te lande kommen. En as je nog niet goed ien e veren zitten, is dat gien goed teken. t Holtduufjong Pubo was te snel met zulfstandeg alles doen.

Zunder dierenambulance of aandere hyperalerte ienstanties is t beestje goed terecht kommen. Pubo is terug ien t nust zet. 

Bij pabbe en moeke die heur tweede jong weer aannommen hemmen en opvoed tot de puber echt vliegen kon. 

Tierntijntje - tjiftjaf

 Tierntijntje - tjiftjaf - moakt bizundere nusten. 

Ze bennen niet makkelek te vienden. Materioal van t nust gijt huulmoal ien omgeveng op. t Koegelronde nustje zit n 20-30 cm boven de grond tussen stangen van brannekkels, hoog gras en wat twiegen van struken. t Liekt minder rond deur de ruge butenkaant van dreug gras, rijt, dörre bladden, uutbloeide kronen van bloemen. t Nustje het n ovoale iengang, bietje n platachteg.

Nou wil t geval, dat dit nustje twee iengangen, of zo je willen, twee uutgangen het. Verkloareng is dat met twee uutgangen, tierntijntje ien geval van iendringers of rovers sneller votkommen ken. t Nustje bleef leeg. 

Tierntijntjes-mantjes moaken voaker meer as 1 nust. t Wiefke het et dan veur t uutzoeken. Van e ziedkaant ken je der gewoon deur hin kieken. 

Tot slot, he'k ien t nustje nog n apad veerke ontdekt: zwart met widde stippen. Dat moet denkelek van n bonte specht wezen. 

 

Merel (kliester) en zangliester

Dizze òfbeeldeng is van n zangliester (Letien: Turdus philomenos). Ien t nust zitten 3 jongen en warschienlek n gel ei.

Kleur van t ei liekt groeneg, mor is feitlieks felblaauw met zwadde stippen. Bizunder aan t nust is, dat e waand aan e binnenkaant huulmoal van leem is. Olders bekleden t nust niet met dreug gras. Mor goed, jongen worden der wel om groot.

Merel het doar aandere ideeën over. n Aandere noam die ien t Grunnegs veur merel bruukt wordt, is kliester (Letien: Turdus merula). Zangliester en merel bennen van zulfde femilie van liesterachtegen. Ien dit merelnust zitten mor liefst zes eier. Dat is uutzunderlek. Ik heb ien elk geval mor 1 keer n nust met legsel van 6 eier vonden. Gewoonlieks het merel voak 4-5 eikes. Kleur is blauwgroeneg, met roestroodbrune vlekken en stipkes. Zaangliester kriegen dus n wat schroalere opvoedeng, om zo te zeggen. Merels worden ien e watten leid, bij wieze van spreken dan. Of doarmet t verschil ien zang tussen merel en zangliester te verkloaren valt, wel et wiet, mag t zeggen.