Rijtvink en zwartpootsoldoat

Noamen zeggen niet altied even veul. 

Om mien kennis van planten te vergroten he'k n app doar allerhande soorten met opzoek. Dizze kevers hierboven bennen twee zwartpootsoldoaten. Me dunkt dat ze wat aans doen as oorlogvoeren.

Zo trof ik ok dizze rups aan. Rijtvink - Rietvink op zien Nederlaands. 

Dizze rups hier liekt wel de oar van n grasspier. Met zien/heur koaken vrat de rups de grasspier op, en zo kwam er aals mor leger. Wel wiet zit er aan t enne van de dag aan e grond.  

 

Holtduvenust ien kestanjeboom

Dit joar hemmen we gasten kregen ien onze kestanjeboom.

Sinds n aantal joaren snoei k onze kestanjeboom. D'eerste keer da'k kestanjebomen zag, die snoeid warren, was ien Tsjechië. Ien Nederlaand zien je dat zo wat noeit. Mor, woarom niet, zol k zeggen. Noadeel is dat je ien t veujoar gien mooie kestanjebloesem hemmen. 

Veurdeel is dat duven makkelek n plak vienden om n nust te baauwen. Holtduven, en aandere duven ok, leggen altied twee eier. t Duufke, dan wel te verstoan. Eier wat kleiner as krielpiekeier. Woarom duvesoorten niet meer as twee eier ien n nust leggen, Joost mag t wieten.  

Mor as je noar t nust kieken, liekt et meer as genog. t Nust is zo plat, met wat wiend is et n toer om eier binnen te holden. 

t Was wel stoer om t nust wat goed op foto te kriegen.  

 

 

Grutto op betunpoal

Ien e boskes verscholen het dizze grutto gien wiet van minsen ien noabijheid. 

Of misschien ok wel, mor stelt vogel der weineg belang ien. Zo verkropen ien boskes, voel je je toch wat meer een met noatuur. Tussen brandekkels, elderstruken, snielings, rijten, moerasspirrea zigt de wereld der toch wat aans uut.

Dizze òfbeeldeng geeft zicht op t verbiendengsdiepke tussen t Van Starkenborghkenoal en t Hoerediepke dat zo noar Nijziel stroomt. 

Op dizze òfbeeldeng zien je moerasspirearoest (n schimmel). Zo het moerasspirea zunder ien bloei te wezen n mooie oranje kleur. Bloei let nog even op m wachten. 

Nustje van de zwartkop

Meimoand is toch veujoar met hoofdletters. Zwartkop zingt zien zang.

 

Te meer as der zuks n nustje ien e boskes zit. Prachteg roze-oranje eikes. Verscholen ien e rozestruken, kruden en brannekkels. t Blift uutzunderliek

En de vogels zingen ien e bomen, tierntijntje, fitis, zwartkop, nachtegaal, n keutelduumke (winterkoning), der is van ales te beluustern. Broamsluper, tuunfluiter, et holdt niet op. 

Roanum

 Krekt boven Winsum leit de wierde Roanum.

t Ken wezen dat de grode herenboerderij op Roanum veur veul minsen t middelpunt is. Mij boeit dizze olle boereploats moateloos. De bouwstijl liekt wat op kop-hals-romp boerderij. Allenneg is de hals hier zowat lieke hoog as de kop. Of zollen ze de kop der loater tegenaan bouwd hemmen?

Aan e westkaant van e schuur wordt muur stut deur wel zes steunberen. Doarmet ken schuur et nog wat langer uitzingen.

 

Plasdras en wetlands ien Zweden

Zweden moakt ok gebruuk van Europese regelengen veur agroarisch noatuurbeheer.

Wat hier plasdras hiet, noemen ze ien Zweden wetlands. Kluten (Letien: Recurvirostra avosette; En: avocet) wieten t plak ok te vienden.

 

Ze hemmen uutstroom van e beek aanpast zodat t wotter n langere weg òfleggen ken veurdat et ien t meer terecht komt. Dat levert paaiploatsen veur de snoek.   

Wotter ien de beek en t meer stoan slim leeg dit joar. Ze hemmen zo wat gien wotter had vanòf meert 2025.

Bergeenden - eier ien dons

 Bergeenden (Letien: Anser anser) bennen prachtege eenden.

Ok al hemmen ze wat weg van n kleine gaans. Kiek hier zwemt der een.

Foto: Mabel Amber - pixabay

Bergeenden hemmen weineg neudeg om n nust te baauwen: naauwlieks stro, ruugte. Ze bruken heur eigen veren en dons om d'eier waarm te holden. Niet om te verstoppen. 

Doarveur bruken ze holen ien de dunen bij noatuurleke omstandegheden. Bij de Lauwersmeer nuzzeln ze ok op t hiem van boereploatsen. n Melkbus of votstopte plek is niet genog. 

Der moet altied n tunnel, een buis van 2-4 m lang wezen om n nust te moaken. Dan kommen ze elk veujoar weerom aan plakken met wat open wotter, n gracht om n boerderij, dat budt goeie gelegenheid. 

Koolzoad ien Zweden - "runt hörnet"

Woar bennen velden geler as ien Zuud-Zweden.

Laandstreek hiet Skoane. Zweden schrieven: Skåne län. Mor de A met kringeltje, is min of meer ao ien Drents of oa ien t Grunnegs.Veur d'eerste keer ien Zweden ien mei; n geschikt moment om d'overweldegende koolzoadvelden te zien. 

t Was zo geel dat as ik soavends mien ogen dicht dee, gele kleuren opdoken. Veur de groene strook warren de peerdebloemen die hard met deden.

Ien Lund was de receptie "Runt hörnet". Om e hoek. Ik woon ien Zuudhörn en dat het der wel wat van weg. 

Ien t Grunnegs hemmen je stukken laand met hoeken en hörns. Hoeken bennen de happen as et woare uut et perceel. Hörns bennen de uutstekende delen van t perceel.
 

 

Kunst ien Bremen

 De Bremer Stadsmuzikanten ien de Kunsthalle.

En toen zag ik n stroat zo mooi. 

Elk mag der van vienden wat die wil, mor dizze stroat vien ik prachteg. 

Dizze ballen hangend aan n koord veranderen van kleur op de muziek.

Gröten van de Waterkant en kunst

 Uut Bremerhoaven - Gröten van de Waterkant.

Doar hemmen ze n bizundere bank. 

 Gien plak veur racisme.

Muurkunst:

Bericht uut Olenbrook - Altenbruch

Zo warren we n poar doagen ien contreien van Bremerhoaven en hogerop: Olenbrook - Altenbruch. 

Hier worden veul zoaken aans schreven. Bremerhaven is de duutse schriefwieze. Dizze hoaven wordt niet met n 'f' schreven; dus gien hoogduuts, eiglieks, krekt as Cuxhoaven. 

En ok hier hem ze spreekwoorden die ons bekend veurkommen: Ob Ost ob West to Hus am Best.

 

 

Meerkoeten gedijen ien zunneg weer

 Doar bennen ze aal weer: jonge vogels.

t Is wat ver vot en woazeg, mor ze bennen der. Rond 5-6 april har dit meerkoetenpoar aal jongen. 

Zes jongen zwommen ien t wotter. Vorst of gien vorst smörgens. Ze hemmen al gaauwachteg t olderlek nust verloaten. Datteg meter vedderop baauwen ollen aan n nij nust, meer beschut, meer rijten en gras en hoger boven t wotter uut. 

En nou is et wat regenachteg weer. Ienenent wordt ales groen. Bomen en struken bewiezen et elk joar weer vannijs: Veujoar begunt niet met zun mor met regen. 

Joar van de niet-kiewiet

Zowat elk joar wordt koppeld aan n vogel. Joar van de Gruto, joar van merel. 

Misschien het der ok wel n joar west van de sprutter, de wilster, k wiet niet wat. 

Mor de kiewiet het bij mien wieten nog gien joar op zien/heur noam had. t Joar van de niet-kiewiet is n oproep om even stil te stoan bij de grode stilte ien t laand en ons laandschap. Zelden zo weineg eier en nusten zien as dit joar. 

Mien kiender heb k et òflopen joaren geregeld zeid as ik t laand even ien ging om vogels en nusten te kieken. Willen jim met? Nou ken het nog, vogels zien en heuren. t Ken wezen dat as jim groot bennen, der aals mor minder vogels bennen. Wel wiet komt der n moment dat et niet meer ken. 

Dit roept veul gedachten op. Gedachten die deur t krassen van kraaien en roeken niet votgoan. 

Poaske-eier

Vroleke Poaskedoagen.

Zoveul eier ien soorten en moaten. Poaskedoagen was oeit tied van eier eten. 

Mien opa vertelde dat je vroeger zoveul mogelek eier eten mochten. En bij heur op de boerderij was der n knecht die kon wel 18 eier op. 

k Denk dat dat wel pieke-eier warren en gien ganze-eier. 

O ja, der stijt een nep ei op de òfbeeldeng. Mor welke? En wat bennen de noamen van vogels?  

Vriend - ansichtkoart

 Vriend is de titel van n gedicht. 

Der is altied hulp te vienden, krekt zo ien t gedicht. 

t Gedicht stijt ok ien de leste dichtbundel Uutkomst. De tekening met acryl is moakt deur Titia Oostenbrink. 

Ansichtskoarten bennen te bestellen. 

Wat is der aan de haand ien t Hoendiep? Der kommen toch FUPs!

Dit moak je niet voak met. 

Wat veur klimaatveranderengen der op komst bennen, wiet ik niet. Mor hier aan t Hoendiep nemt men nou wel drastische moatregelen. Is et Noorderzielvest? Is et de pervincie Grunnen? 

Alle olde beschoeiing van betunblokken, holtwaark, poalen en balken, bennen weghoald. Dat het ploats moakt veur n nije strakke wal met zwoare metoalen ploaten die der masjienoal iendreven worden. 

Mor hoe moeten vogels en misschien ok reeën doar met aan? Wel hoalt vanòf de wotterkaant nog de wal? 

Woar bennen de WUP Wild Uuttree Ploatsen? 

Wat moeten jonge piekjes van meerkoeten en futen en eendenpielen hier met aan? Met Molentocht ien Foanerpolder ging het met nije beschoeiing ok verkeerde kaant op. Woarom bennen dizze beschoeiing zo weineg diervriendelek? 

Ik heb n brief stuurd. En ja der is n antwoord kommen. 

ANTWOORD VAN NOORDERZIELVEST: 

Stalen damwanden zijn niet natuurvriendelijk en hoger dan de houten beschoeiing die er eerder was.

Dit klopt. De kruin van de N978 is ook een regionale kering. Er zijn twee redenen waarom de aanleg van een natuurvriendelijke oever hier geen optie was:

1. Het doorstroomprofiel van het Hoendiep is aan de krappe kant. Het flauw optrekken van bijvoorbeeld het talud richting het Hoendiep en het realiseren van een natuurvriendelijke oever zou resulteren in gedeeltelijke demping van het Hoendiep.

Omdat het Hoendiep al krap is, is dit geen mogelijkheid.

2. De provincie Groningen stelt dat verflauwing van het talud voor natuurlijke inrichting niet mogelijk is, omdat naast de weg een minimale afmeting voor de berm nodig is. Aangezien de kruin van de weg als regionale kering is aangewezen, is er geen ruimte om te verflauwen richting de weg door ruimtegebrek. Daarnaast zou de stabiliteit van de kering in het geding kunnen komen.

 Begroeiing is ten behoeve van werkzaamheden verwijderd, komt er ook herplanting?

• Het waterschap heeft geen bevoegdheid om een herplantplicht op te leggen, maar na contact met de provincie is duidelijk geworden dat de provincie een herplantingsplicht heeft. Er zullen dus wel nieuwe bomen worden aangeplant, echter niet langs het traject van de N978.
  De provincie heeft aangegeven dat deze bomen ergens langs de Friesestraatweg tussen Zuidhorn en Groningen zullen worden geplant. Hiervoor heeft de provincie al een omgevingsvergunning ingediend. 

Kunnen er eventueel fauna-uitstapplaatsen worden aangebracht?

• Vanaf 1 januari 2024 is in onze waterschapverordening in Artikel 3.127, eerste lid, onder d, opgenomen dat bij oeververdedigingswerken die aaneengesloten 100 meter of langer zijn, voor elke 100 meter een fauna-uitstapplaats (FUP) gerealiseerd moet worden. Echter, de vergunningaanvraag voor dit werk is eind 2023 ingediend, toen deze verplichting nog niet gold. Het is dus voor het waterschap nu niet mogelijk om fauna-uitstapplaatsen voor elke 100 meter alsnog af te dwingen.
• Wel is in het bestek van de provincie voor de aanleg van de damwand een post opgenomen voor de aanleg van 10 FUP's. Het hele traject waar de damwand wordt aangelegd is ongeveer 2660 meter lang. Met 10 FUP's zou dit betekenen dat gemiddeld om de 260 meter één FUP wordt geplaatst.
  De provincie heeft bevestigd dat de FUP's daadwerkelijk worden geplaatst.

Rooie pepers ienmoaken

Dizze blog gijt niet over recepten. Toch gijt dit over t ienmoaken van rooie pepers. 

Op een of andere menier vien ik dat mooi waark. En wat bennen de kleuren mooi! De varioatie zit hum der ien, dat je met kruden, siepels, look, mosterdzoad, venkel, koriander, suker, zolt ofwisseln kennen. Pepers bennen goed te combineren met stamppot moes.

Der komt weineg koken aan te pas. Kans op aanbranden is klein. Krekt as dat ik t liefst wat soep moak. Moaltiedsoep met 6-7-8 groenten. Gewoon wat snieden en achternkander ales ien e soeppan; noatuurlek wel met de goeie kruden en specerijen ien t gehak. 

Onze kiender hemmen doardeur kennelek leerd dat soepen dik bennen - en dat soepen altied dik bennen. Toen we n keer ien n restaurant soep kregen, zee dochter: Wat is dizze soep woatereg! 

Lamke ien t stro

t Veujoar zit der aan te kommen. Temperaturen kommen aal boven 20 groaden. Vorst liekt even ver vot.

Dit lamke holdt et nog even op de waarmte van stro en moeke-schoap.

Ah, doar zel je heur hemmen. Olle ooi kikt goedkeurend toe. 

Doe en ik

Gedichten op ansichtskoart. D'eerste: Doe en ik.

De tekening met wottervaarf is van Ada Oostenbrink. t Gedicht stijt ok ien e leste dichtbundel Uutkomst (Huus van de Taol 2024). 

Ienteresse ien ansichtskoarten? Ze bennen te bestellen. 

Roeken vienden n nij plak

Ien Zuudhörn hemmen roeken n nij plak vonden.

n Roekekolonie ken veur dörpelengen n aanslag wezen op de nachtrust.  Dat begunt met krassen en krijzen ien feberwoarie e t holdt niet op veur half juni. 

k Wiet niet wel de roeken hierhin wezen het, mor t is mooi aan t kenoal. Verstandege beesten. Nou mor hopen dat ze hier genog plak hemmen. 

Met t wotter ien polderlaand wordt elke kubieke cm beheerd en reguleerd. Bij vogels, roofdieren, bever en marter moet opeens alles vanzulf goan. De illusie van spontoane noatuurontwikkeleng drift op polderpeil. 

Behulpzoamheid ien Ost-Frieslaand

 Dit von k bizundere foto. En nog bizunderder is de spreuk: "Wi weten waar Du wohnst." 

Zoveul behulpzoamheid as der vanuut gijt ien Ost-Friesland. 

Wij wieten woar doe woonst! Ien ons laand schriwt de ontvanger van zuks n spreuk moord en braand. Mien leven is ien t geding, zel hij of zij denken. De uutsproak betekent: Bedreigeng en onveilegheid ien ons laand. Ik krab mezulf nog ns achter oren. 

t Ken verkeren, zee Bredero.  

 

Winkel-wiesheden uut Emden

Ien Ost-Frieslaand ken je dit soort berichten tegenkommen. Dit is ien Stad Emden.

t Het veul weg van t Grunnegs, en toch even aans. Ost-Friezen schrieven 'waar' en spreken dit as t Grunneger "woar" of Drentse "waor" uut.

Emden en stoplicht-mantje

Toen Oost- en West-Duutslaand nog bestonden, was der verschil ien stoplichten (Ampel ien t Duuts) veur voetgangers. 

Liefhebbers van t Oost-duutse Ampelmantje warren veur t behold van t figuurtje. Ien Emden vlak bij de Kunsthalle (kunstmuseum) stijt dit stoplicht met n mantje dat der wat op liekt. 

Ien plak van stappen liekt et figuurtje te dansen (mij dut dit denken an Fortnite).

Ien t museum warren schilderijen van Japanse kunstenoar Leiko Ikemura te bezichtigen. Misschien dat t stoplichtmantje doarom zo vrolek stapte. 

Erken en Donald Duck

 Bij winterdag krupen en zwommen eenden noar mekoar toe.

Hier zwemt n koppel kuufeenden ien t Van Starkenborghkenoal. Bruunzwarten en bonten. Bonten bennen ien e meerderheid. Dat bennen de erken (mannetjes eenden). 

Met de wilde eend gijt et al krekt zo. Dizze koppel was veur mij n record van eendenaantallen uut evenwicht: 30 erken en 9 wiefkes. 

Der zitten behalve kleur nog n groot verschil tussen erken en wiefkes: t geluud

Erken kwaken niet. Allenneg wiefkes kwaken: kwaak-kwaak. Donald Duck (dat is n erk, zol k zeggen) kwaakt niet echt. Erken moaken n hijgend en sissend geluud. As je Donald Duck goed noadoen willen, moe-je geluud moaken met/ien een wang, met tanden op mekoar. Kiender wieten dat goed. Dat was oeit n opdracht ien tekenfilmprogramma op tv. 

Noa zoveul snij willen ze op zoek noar wurms ien parken en perken.